Blog

Pół wieku działalności Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia w Łodzi skłania do wspomnień i refleksji. Wielu z obecnych nauczycieli naszej Szkoły było bowiem kiedyś Jej uczniami, wielu ich kolegów naucza w innych szkołach muzycznych, a niektórzy poświęcili się twórczości artystycznej zyskując popularność i sławę. Wysoki poziom nauczania był zawsze ambicją Szkoły, dlatego każda próba nakreślenia Jej dziejów musi koncentrować się na godnym podziwu wysiłku i poświęceniu grona pedagogicznego oraz kolejnych dyrektorów. To oczywiście może wydawać się naturalne, ale biorąc pod uwagę częste – zwłaszcza w pierwszym okresie – zmiany dyrekcji, a także olbrzymie trudności lokalowe i nierzadko finansowe, praca i inwencja kierownictwa i nauczycieli w pięćdziesięcioletniej historii Szkoły zasługuje w pierwszym rzędzie na uwagę.

Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Łodzi, występująca początkowo pod nazwą Państwowa Szkoła Muzyczna Nr 2 (do 1951r.), a potem Państwowa Szkoła Muzyczna (do 1967r.) rozpoczęła swą działalność 1 stycznia 1950 roku w siedzibie przy ul. Jaracza 19, dzieląc budynek z Państwową Podstawową Szkołą Muzyczną i Liceum Muzycznym.

Jej pierwszym dyrektorem był Karol Mroszczyk kierujący Szkołą do roku 1952. Już wówczas Szkoła posiadała dwa działy: dziecięcy, na którym dzieci do lat dziesięciu uczyły się przez siedem lat grać na fortepianie lub skrzypcach oraz pięcioletni młodzieżowy, na którym młodzież do lat trzydziestu uczyła się gry na fortepianie, instrumentach smyczkowych, dętych, akordeonie, perkusji i mogła także uczyć się w klasie śpiewu solowego.

Po odejściu Karola Mroszczyka do Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej w Łodzi funkcje dyrektora objął Czesław Glubiński. Po dwóch latach opusci on Szkołę, ponieważ podjął pracę w Wydziale Kultury na stanowisku wizytatora szkół artystycznych, a nowym dyrektorem PSM został Andrzej Hundziak. Od początku swej kadencji zabiegał o przyznanie Szkole samodzielnej siedziby, która to po wielu staraniach otrzymała 1 stycznia 1957 roku. Był nią zabytkowy pałacyk Scheiblera wraz z budynkami gospodarczymi położonymi przy pl. Zwycięstwa 1. Obiekt ten spełniał wymagania szkoły muzycznej. W pięknych wnętrzach pałacyku odbywały się wszystkie zajęcia teoretyczne, chór, orkiestra smyczkowa, a także popisy klasowe, zebrania, dziecięce i młodzieżowe zabawy. Indywidualne zajęcia gry na instrumentach miały miejsce w piętrowym, tzw. „małym” budynku stanowiącym niegdyś hotel Ministerstwa Przemysłu Lekkiego. Całość była ogrodzona i usytuowana na obrzeżach parku Źródliska.

Szkoła uwolniona od kłopotów lokalowych rozpoczęła bardzo ambitny i ciekawy okres ukierunkowany na podnoszenie poziomu nauczania i bardzo dobre przygotowanie uczniów do dalszego kształcenia zawodowego. W tym czasie przy Szkole powstało Przedszkole Muzyczne, które niewątpliwie ułatwiało przyjęcie do niej zdolnych uczniów. Organizowano wtedy bardzo dużo popisów klasowych, przesłuchań, koncertów pozaszkolnych, audycji radiowych i telewizyjnych. Na wysokim poziomie działała orkiestra smyczkowa i chór dziecięcy. Patrząc z perspektywy lat, należy stwierdzić, że chór prowadzony wówczas przez Kazimierza Dębskiego był najlepszym w dziejach Szkoły. W 1961 r. Andrzej Hundziak odszedł do Państwowego Liceum Muzycznego, a stanowisko dyrektora objął ponownie Czesław Glubiński. Za jego dyrekcji zostały nawiązane kontakty ze szkołami muzycznymi w Ełku, Słupsku i Koszalinie. Wymiana z tymi szkołami trwała przez wiele lat. Organizowano nie tylko wspólne koncerty, ale także wycieczki i kolonie letnie. Rozwijająca się szybko sekcja instrumentów dętych umożliwiła utworzenie orkiestry dętej, której tradycja utrzymała się do dnia dzisiejszego. 1 września 1965 roku powstała w Szkole, jako pierwsza w szkołach muzycznych stopnia podstawowego w Polsce, klasa gitary klasycznej prowadzona wówczas przez Sławomira Wiśniewskiego.

Kolejnym dyrektorem Szkoły był Mikołaj Stanisławski. Jego kadencja rozpoczęła się we wrześniu 1967 roku, niestety niefortunnie, od zamknięcia pałacyku. Konieczność podjęcia prac remontowo-konserwatorskich uniemożliwiła dalszą w nim naukę. W zamian Szkoła otrzymała kilka klas w Szkole Podstawowej przy ul. Fabrycznej. Od tej chwili odbywały się tam wszystkie zajęcia teoretyczne, chór, orkiestra smyczkowa, dęta i akordeonowa, a także rady, zebrania i zabawy. W tzw.”małym” budynku mieściła się administracja Szkoły, biblioteka i magazyn instrumentów. Tam tez uczniowie uczęszczali na lekcje indywidualne. W roku 1967 Szkoła zmieniła nazwę na Państwową Szkołę Muzyczną I stopnia.

Po czterech latach następuje ponowna zmiana na stanowisku dyrektora. Funkcję tę objęła w roku 1971 Danuta Wójt-Śmigielska. W tym czasie Szkoła rozszerzyła zakres swojej działalności o filie utworzoną w Szkole Podstawowej przy ul. Ghandiego.

W roku 1974 Danuta Wójt-Śmigielska przeszła do Państwowego Liceum Muzycznego, a dyrektorem została Bogumiła Lewandowska, która tę funkcję pełniła do roku 1987. Podczas jej kadencji Szkoła powiększyła się o nowe filie. W 1975 r. filia z ul. Ghandiego została przeniesiona do Szkoły Podstawowej przy ul. Obornickiej. Rok pózniej powołano filie w Szkole Podstawowej przy ul. Rojnej na Teofilowie, a także na Dąbrowie w Szkole Podstawowej przy ul. Gałczyńskiego oraz na Retkini w Szkole Podstawowej przy ul. Florecistów. Filia na Retkini przenosiła się jeszcze dwa razy: do Szkoły Podstawowej przy ul. Hufcowej i do XXVI LO przy ul. Fornalskiej (obecnie ul. Wileńska). Dzięki tym nowym placówkom dzieci z odległych, łódzkich osiedli mogły odtąd uczęszczać do szkoły muzycznej nie tracąc czasu na długie i męczące dojazdy. W roku 1976 na zaproszenie Szkoły Muzycznej w Tbilisi grupa 25 uczniów i pedagogów wyjechała do Gruzji z koncertami, a rok poźniej odbyła się rewizyta tamtejszej Szkoły w Polsce. W 1985 r. PSM I stopnia otrzymała dwupiętrowy, samodzielny budynek przy ul. Rydzowej na Teofilowie, do którego przeniosły się filie z ul. Obornickiej i Rojnej.

Mimo tak dużych utrudnień związanych z częstymi przeprowadzkami i adaptacją nowego budynku, Bogumiła Lewandowska z powodzeniem utrzymywała wysoki poziom nauczania. Był to okres największych konkursowych osiągnięć. Uczniowie zdobywali nagrody i wyróżnienia na ogólnopolskich i lokalnych konkursach i przesłuchaniach. Wszystkie popisy i koncerty ogólnoszkolne wskazywały na profesjonalne przygotowanie uczniów do występów estradowych. Warto też zauważyć, że w tym czasie znacznie powiększyła się szkolna biblioteka i magazyn instrumentów.

Smutnym zakończeniem kadencji Bogumiły Lewandowskiej byto odebranie Szkole pałacyku. Został on wraz z „małym” budynkiem przydzielony Muzeum Kinematografii. PSM I stopnia musiała opuścić zasiedziały już teren. Nastąpiło to w czerwcu 1990 roku po przydzieleniu jej budynku po byłym KD PZPR położonym przy ul. Szpitalnej 5/7. Dyrektorem w tym czasie była Anna Piątkiewicz (1987- 1991). Na nią przypadł trud przeprowadzki oraz przystosowania nowego lokalu do szkolnych potrzeb. Budynek okazał się bardzo funkcjonalny i wszyscy, zarówno uczniowie, jak i pedagodzy szybko się w nim zadomowili. Służy Szkole do dzisiaj. A mieszczą się w nim sale do zajęć indywidualnych, teoretycznych i zajęć orkiestrowych, sala kameralna, administracja, biblioteka, obszerny magazyn instrumentów, pomieszczenia gospodarcze. Wreszcie, po wielu latach uczniowie mający zajęcia indywidualne w placówce macierzystej mają w niej również wszystkie zajęcia teoretyczne i zbiorowe. 9 lipca 1991 r. Szkoła otrzymała kolejny, nowy budynek tym razem na Retkini przy ul. Armii Krajowej, do którego przeniosła się filia z ul. Wileńskiej.

Nową zmianę na stanowisku dyrektora PSM I stopnia przynosi wrzesień 1991 roku. Funkcję tę objęła na osiem lat Mariola Borowska. Z inicjatywy Marioli Borowskiej Szkoła zaczęła organizować Konkurs Młodych Gitarzystów Szkół Muzycznych I stopnia Okręgu Łódzkiego. W bieżącym roku szkolnym Konkurs odbędzie się już po raz piaty. Posiadanie samodzielnego budynku przy ul. Armii Krajowej pozwoliło dyrekcji na rozbudowanie filii. Umożliwiło nie tylko przyjecie większej ilości dzieci z Retkini, ale i utworzenie nowych klas. I tak, od roku 1995 oprócz klasy fortepianu i skrzypiec istnieje tam klasa gitary klasycznej. W okresie kadencji Marioli Borowskiej powstała przy PSM I stopnia Rada Szkoły.

We wrześniu 1999 roku dyrekcję objęła Małgorzata Dziuda. W Szkole nadal istnieją dwa działy: cykl
sześcioletni (dawny dział dziecięcy) і сукl czteroletni (dawny dział młodzieżowy). Cykl sześcioletni rozszerzył swą działalność o naukę gry na gitarze klasycznej, wiolonczeli, flecie i trąbce. Na dawnym dziale młodzieżowym nie ma już klasy śpiewu solowego, ale młodzież może uczyć się grać na gitarze basowej, kontrabasie, instrumentach dętych i perkusji. Poszczególne klasy zgrupowane są w sekcjach: fortepianu, instrumentów smyczkowych i gitary, instrumentów dętych i perkusji, akordeonu, fortepianu obowiązującego, teorii. W Szkole działa orkiestra smyczkowa, dęta, chór i zespoły akordeonowe. Tak więc wszyscy uczniowie pobierają nie tylko indywidualną naukę gry na instrumentach, ale i przystosowują się do gry zespołowej. W roku 1997 powstał przy Szkole zespół wokalny „EMEMKI”, w skład którego wchodzą uczniowie naszej Szkoły i Jej absolwenci. W okresie dwuletniej działalności zespół ten zdobył już wiele nagród i wyróżnień. Przez wszystkie lata istnienia Szkoły każdego roku organizowany był w sali Łódzkiej Filharmonii popis ogólnoszkolny, w którym brali udział najzdolniejsi uczniowie, chór, orkiestra smyczkowa, dęta, zespoły akordeonowe i kameralne. Od chwili przeniesienia Łódzkiej Filharmonii do gmachu przy ul. Piotrkowskiej popisy te odbywają się w sali koncertowej PLM im. H. Wieniawskiego w Łodzi (obecna nazwa szkoły Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. H. Wieniawskiego).

Dorobek artystyczny PSM I stopnia prezentowany jest nie tylko na szkolnych popisach, ale i na imprezach okolicznościowych na terenie miasta, w przedszkolach, szkołach, domach kultury, domach dziecka i domach rencisty, w zespołach szkół specjalnych, jak również na antenie radia i telewizji. O sukcesach uczniów naszej Szkoły świadczą zdobyte przez nich nagrody i wyróżnienia na konkursach okręgowych i ogólnopolskich takich jak: Ogólnopolski Konkurs Młodego Muzyka w Szczecinku, Ogólnopolski Konkurs Gitary Klasycznej w Strzelcach Krajeńskich, Konkurs Młodych Skrzypków Regionu Łódzkiego, Konkurs Młodych Gitarzystów Szkół Muzycznych I stopnia Okręgu Łódzkiego.

Obecnie w Szkole uczy się 547 uczniów. Zajęcia prowadzone są w czterech punktach Łodzi: na Teofilowie – filia przy ul. Rydzowej, na Dąbrowie – filia przy ul. Gałczyńskiego na Retkini – filia przy ul. Armii Krajowej, na Widzewie – główna siedziba przy ul. Szpitalnej. Tak duży rozwój PSM I stopnia zawdzięcza przedsiębiorczości kolejnych dyrektorów. Im też, dzięki zatrudnieniu wykwalifikowanej i zaangażowanej w pracę z dziećmi kadry pedagogicznej, zawdzięcza wysoki poziom nauczania. Przy okazji Jubileuszu 50-lecia istnienia Szkoły wspomnieć należy Jej pierwszych, wspaniałych nauczycieli. Pozwolę sobie wymienić niektórych z nich: Marię Gryczewską, Bronisławę Krzywcową, Stefanię Monkiewicz, Annę Targowską, Paulinę Szporn, Wandę Dzierzbicką, Annę Hanisz-Pankiewicz, Małgorzatę Cholewińską, Stefana Tarnowskiego, Feliksa Wiesenberga, Jerzego Wasielę, Bronisława Burcharda, Stanisława Szejwałło, Józefa Balcera, Kazimierza Grzyskiego, Kazimierza Dębskiego, Mieczysława Mikołajczyka, Olgę Olginę, Grzegorza Ortowa. Oni to, dzięki swojej niezwykłej osobowości i pedagogicznym umiejętnościom stworzyli klimat wspaniałej pracy, równocześnie stając się na długie lata wzorem dla nowych, młodych nauczycieli.

Kreśląc tę krótką historię PSM I stopnia nie można pominąć roli, jaka w dziejach Szkoły odegrał Komitet Rodzicielski. Wszak to, dzięki ofiarności i pomocy Rodziców, Szkoła mogła umilić swoim uczniom naukę, organizując każdego roku wycieczki, zabawy czy konkursy.

W okresie 50 lat istnienia PSM I stopnia opuściło 1790 absolwentów. Ponad 70% z nich podjęło naukę w szkołach II stopnia i wielu ukończyło wyższe uczelnie muzyczne. Wielu naszych wychowanków prowadzi działalność koncertową, twórczą, pedagogiczną. Wielu pracuje w instytucjach muzycznych Łodzi, kraju i zagranicy. Chlubą naszej Szkoły są nasi absolwenci, a obecnie już artyści muzycy licznie zasiadający przy pulpitach orkiestry Filharmonii, Teatru Wielkiego i Teatru Muzycznego w Łodzi.