Blog

Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Aleksandra Tansmana w Łodzi – występująca początkowo pod nazwą Państwowa Szkoła Muzyczna Nr 2 (do 1951 r.), potem Państwowa Szkoła Muzyczna, od roku 1967 Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia, a od 2006 roku Państwowa Szkoła Muzyczna I st. im. Aleksandra Tansmana – rozpoczęła swą działalność 1 stycznia 1950 roku.

W okresie 60 lat istnienia Szkołą zarządzało 8 dyrektorów: Karol Mroszczyk (1950-1952), Czesław Glubiński (1952-1954 і 1961-1967), Andrzej Hundziak (1954-1961), Mikołaj Stanisławski (1967-1971), Danuta Wójt-Smigielska (1971-1974), Bogumiła Lewandowska (1974-1987), Anna Piątkiewicz (1987-1991), Mariola Borowska (1991-1999). Od 1 wrzesnia 1999 roku do chwili obecnej funkcję dyrektora szkoły pełni Małgorzata Biernacka.

Pierwszą siedzibą szkoły był budynek przy ul. Jaracza 19, w którym mieściła się również Państwowa Podstawowa Szkoła Muzyczna i Liceum Muzyczne. Bardzo trudne warunki lokalowe zmuszały pierwszych dyrektorów do podejmowania działań mających na celu uzyskanie od władz miasta samodzielnej siedziby. Szkoła otrzymała ją dopiero 1 stycznia 1957 roku. Był nią zabytkowy pałacyk Scheiblera wraz z budynkami gospodarczymi położonymi przy pl. Zwycięstwa 1. W pięknych wnętrzach pałacyku odbywały się wszystkie zajęcia teoretyczne, chór, orkiestra smyczkowa, a także popisy oraz dziecięce i młodzieżowe zabawy. Indywidualne zajęcia gry na instrumentach miały miejsce w jednym z budynków gospodarczych tzw. „małym” budynku. W 1967 roku powróciły problemy lokalowe. Konieczność przeprowadzenia w pałacyku prac remontowo-konserwatorskich uniemożliwiła dalszą w nim naukę. Pałacyk został zamknięty, a szkoła dostała w zamian kilka klas w sąsiadujących szkołach podstawowych. Ten stan trwał aż do roku 1990, kiedy to po odebraniu szkole całego kompleksu pałacowego, musiała się ona przenieść do nowej siedziby przy ul. Szpitalnej 5/7. W budynku tym rezyduje do chwili obecnej, jednak nie stanowi on tylko jednego miejsca nauki. Szkoła posiada trzy filie. Powstały one w latach 1974-1976 w trzech osiedlach miasta: na Teofilowie, Dąbrowie i Retkini. Obecnie, po wielu przeprowadzkach filie te mieszczą się: na Teofilowie w budynku przy ul. Rydzowej 26, na Dąbrowie w Szkole Podstawowej przy ul. Gałczyńskiego 6 oraz na Retkini w Pałacu Młodzieży im. Juliana Tuwima przy al. Wyszyńskiego 86. Budynek przy ul. Szpitalnej jest centralnym punktem Szkoły i znajdują się w nim, oprócz sal lekcyjnych, administracja, biblioteka, magazyn instrumentów i sala kameralna.

Od chwili powstania, w Szkole istniały dwa działy. Początkowo był to dział dziecięcy i młodzieżowy. Obecnie uczniowie uczą się w cyklu sześcioletnim i czteroletnim. Pobierają naukę gry na fortepianie, skrzypcach, wiolonczeli, kontrabasie, flecie, klarnecie, fagocie, saksofonie, waltorni, trąbce, puzonie, akordeonie, perkusji, gitarze basowej i gitarze klasycznej. Kreśląc rys historyczny PSM I st. nie można pominąć faktu otwarcia w dniu 1 września 1965 roku klasy gitary klasycznej. Wydarzenie to miało doniosłe znaczenie, ponieważ była to wówczas pierwsza w Polsce klasa gitary klasycznej w szkole muzycznej stopnia podstawowego.

Oprócz nauki gry na instrumentach, uczniowie rozwijają swoje ogólnomuzyczne zdolności na lekcjach kształcenia słuchu, rytmiki, audycji muzycznych i zajęć zespołowych. Od początku istnienia w Szkole działał chór, orkiestra smyczkowa i dęta, zespoły gitarowe i akordeonowe. Tak więc, wszyscy uczniowie mogli i nadal mogą doskonalić swoje muzyczne umiejętności nie tylko na indywidualnych zajęciach gry na instrumencie, ale i przystosowując się do gry zespołowej.

Bardzo ważnym elementem edukacji muzycznej jest udział uczniów w lokalnych, regionalnych, ogólnopolskich konkursach, przesłuchaniach i festiwalach muzycznych. O sukcesach uczniów PSM I st. świadczą zdobyte przez nich nagrody i wyróżnienia. W sześćdziesięcioletnim okresie istnienia Szkoły było ich bardzo dużo. Oto najważniejsze konkursy ogólnopolskie i międzynarodowe, na których nasi uczniowie zajmowali czołowe miejsca, a nawet Grande Prix: Ogólnopolski Konkurs Młodego Muzyka w Szczecinku, Ogólnopolski Konkurs Gitary Klasycznej w Strzelcach Krajeńskich, X Ogólnopolski Konkurs Zespołów Kameralnych im. Grażyny Bacewicz w Łodzi, Konkurs Duetów Dziecięcych „Duettino” w Warszawie, IX Ogólnopolski Konkurs Kameralistyki Fortepianowej dla uczniów szkół muzycznych I i II stopnia w Toruniu, III Spotkania Zespołów Kameralnych z udziałem gitary w Kielcach, Festiwal Muzyki Współczesnej dla Pianistów im. Janiny Garści w Lublińcu, Ogólnopolski Konkurs Skrzypcowy „Mistrz Literatury Skrzypcowej O. Rieding” w Warszawie, II Ogólnopolski Festiwal Orkiestr Szkół Muzycznych I st. w Będzinie, V Makroregionalny Konkurs Duetów Dziecięcych w Warszawie, Makroregionalne Przesłuchanie Zespołów Kameralnych Instrumentów Dętych Szkół Muzycznych I st. w Zgierzu, VI Ogólnopolski Konkurs „Bliżej Gitary” w Chodzieży, II Makroregionalny Konkurs Interpretacji w Łodzi, VI Ogólnopolski Konkurs „Cantio Lodzensis” w Łodzi, XIII Międzynarodowe Spotkania Gitarowe w Sanoku, Międzynarodowy Festiwal Gitary Klasycznej w Trzebiatowie, Międzynarodowy Konkurs Dziecięcych Zespołów Kameralnych „IV Wiosna Młodych Kameralistów” w Krakowie, III Internationales Kinder und Jugendchorfestval w Giessen, Concurs Musical de France w Paryżu, XX Międzynarodowy Konkurs im. Kamillo Togniego w Gussago-Bresci, X Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy „Janko Muzykant” w Sochaczewie.
Sukcesy artystyczne uczniów szkoły nagradzane były stypendiami artystycznymi Marszałka Województwa Łódzkiego oraz Fundacji im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

Przez wszystkie lata istnienia Szkoły, jej uczniowie prezentują swoje osiągnięcia na corocznym koncercie ogólnoszkolnym organizowanym najczęściej w maju – dawniej w sali Filharmonii Łódzkiej, a obecnie w sali koncertowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Henryka Wieniawskiego w Łodzi. PSM I st., niestety nigdy nie posiadała i nadal nie posiada odpowiedniej do swojej wielkości własnej sali koncertowej.

Od dziesięciu lat, dyrekcja Szkoły oprócz wiosennego koncertu organizuje w styczniu lub lutym audycje tematyczną, która swoim rozmiarem i rangą dorównuje koncertowi ogólnoszkolnemu. W lutym 2006 roku odbył się koncert poświęcony 250 rocznicy urodzin W. A. Mozarta. Rok pózniej, uczniowie Szkoły wykonywali utwory Aleksandra Tansmana i innych kompozytorów polskich, a w roku 2008 podczas audycji zatytułowanej „Muzyka nie tylko poważna” rozbrzmiewała muzyka filmowa, ragtime, opracowane na różne instrumenty przeboje Beatlesów, czy piosenki Osieckiej. Był to bardzo udany i godny kontynuacji koncert.

Dorobek artystyczny PSM I stopnia prezentowany jest nie tylko na szkolnych popisach i koncertach, ale także na imprezach okolicznościowych odbywających się na terenie miasta: w przedszkolach, szkołach, domach kultury, domach dziecka i domach opieki społecznej, w zespołach szkół specjalnych, szpitalach, jak również na antenie radia i telewizji. Ostatnie dziesięć lat działalności Szkoły przyniosły jej piękne owoce współpracy z Muzeum Kinematografii w Łodzi (udostępnianie szkole sal pałacu Scheiblera, w zamian za koncerty uczniów i nauczycieli uświetniające organizowane przez muzeum imprezy), Domem Kultury „Widok” (audycje cykliczne) i Rezydencja „Księży Młyn” (wystawienie bajki muzycznej „O łaciatym słoniu”, cykliczne warsztaty muzyczno-plastyczne „Salon Muzyczny”). Uczniowie PSM I st. zapraszani są do wykonywania utworów łódzkich kompozytorów podczas sesji „Musica Moderna” organizowanych przez Akademię Muzyczną im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi. Szkoła może poszczycić się również udziałem swoich uczniów w takich imprezach organizowanych na terenie miasta jak: „Spotkanie z nutką”, „Odsłonięcie Kufra Reymonta”, V Edycja Ogólnopolskiej Imprezy Artystycznej „Dzień Tuwima”, Łódzkie Targi Edukacyjne, Finały Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Koncert Uczniów Szkół Muzycznych w I Rocznicę Śmierci Papieża Jana Pawła II, V Festiwal Muzyki Filmowej, Festiwal Aleksandra Tansmana, koncerty organizowane przez Fundację dla Dzieci z Chorobami Nowotworowymi „Krwinka”.

Równie ważnym elementem działalności Szkoły jest organizowanie na jej terenie od 1992 roku do chwili obecnej Konkursu Młodych Gitarzystów Szkół Muzycznych I stopnia Regionu Łódzkiego. Podczas organizacji ostatniej X edycji konkurs otrzymał imię i obecnie jego właściwa nazwa brzmi: Konkurs Młodych Gitarzystów Szkół Muzycznych I stopnia Regionu Łódzkiego im. Kazimierza Sosińskiego. PSM I st. jest również organizatorem Regionalnego Festiwalu Interpretacji Ruchowych dla Dzieci i Regionalnych Przesłuchań Gitarzystów Szkół Muzycznych I stopnia.

W Szkole powstało też wiele nowatorskich i twórczych inicjatyw pedagogicznych, m.in. utworzono klasę teorii dla uczniów niewidomych i rozpoczęto naukę gry na skrzypcach oraz fortepianie z niewidomymi dziećmi.

Dyrekcja PSM I st., dbając o ciągly rozwój zawodowy nauczycieli od roku 2000 organizuje na terenie szkoły warsztaty metodyczne prowadzone przez wybitnych specjalistów, profesorów akademii muzycznych, muzyków m.in. przez prof. Franciszka Wesołowskiego, prof. Antoniego Cofalika, prof. Pawła Puczka, prof. Konstantego Andrzeja Kulkę, prof. Tomasza Strahla, prof. Marię Wacholc, prof. Marię Korecką-Soszkowską, Wojciecha Mrozka, Tatianę Stachak, Brittę Bauer, prof. Jerzego Nalepkę, Tomasza Starka, prof. Beatę Cywińską, prof. Tomasika, prof. Magdalenę Szczepanowskę, czy prof. Evę Salmutter z Austrii.

Ponadto Szkoła, zwłaszcza w ostatnich sześciu latach swojej działalności, nieustannie zabiega o poprawę warunków pracy zarówno lokalowych, jak i merytorycznych oraz o dalszy jej rozwój. To właśnie w latach 2000-2006 przeniesiono filie na Retkini do budynku gdzie ma obecnie komfortowe warunki pracy. Utworzono klasę gitary klasycznej w fili na Dąbrowie, klasę fletu w fili na Retkini oraz rozpoczęto tam naukę w cyklu czteroletnim. Zwiększono też ilość klas w siedzibie przy ul. Szpitalnej, uzyskując pomieszczenia po zamieszkałym tam lokatorze. Zakupiono drugą kserokopiarkę i nowe komputery, jak również nowy sprzęt audiowizualny i nowe instrumenty muzyczne. Systematycznie powiększa się księgozbiór szkolnej biblioteki. Utworzono stronę internetową szkoły. W historii PSM I st. nie brakuje też kontaktów ze szkołami muzycznymi z innych miast Polski, a nawet z zagranicy. W latach sześćdziesiątych szkoła nawiązywała współpracę ze szkołą w Ełku, Słupsku i Koszalinie. W latach 1976-1977 trwała wymiana koncertowa ze szkołą muzyczną w Tbilisi, a w maju 2004 r. PSM I st. gościła uczniów i pedagogów Musikschule z Neubrandenburga w Niemczech.

Opisując działalność PSM I st. nie można pominąć roli, jaką w dziejach szkoły odegrała Rada Rodziców i Rada Szkoły. Wszak to dzięki ofiarności i pomocy Rodziców szkoła mogła umilić swoim uczniom naukẹ, organizując im każdego roku wycieczki, zabawy czy konkursy.
Obecnie w Szkole uczy się 559 uczniów i pracuje 91 nauczycieli. W okresie 60 lat istnienia PSM I st. opuściło 3046 absolwentów. Ponad 70% z nich podjęło naukę w szkołach muzycznych II stopnia i wielu ukończyło wyższe uczelnie muzyczne. Wielu wychowanków Szkoły prowadzi dzialalność koncertową, twórczą i pedagogiczną. Wielu pracuje w instytucjach muzycznych Łodzi, kraju i zagranicy. Są w gronie absolwentów PSM I st. rektorzy, prorektorzy, dziekani, dyrektorzy, profesorowie i nauczyciele. Chlubą naszej szkoły są nasi absolwenci, a obecnie już artyści muzycy zasiadąjacy przy pulpitach orkiestry Filharmonii, Teatru Wielkiego i Teatru Muzycznego w Łodzi.

W tym krótkim opisie dziejów PSM I st. nie sposób wymienić jej wszystkich wybitnych absolwentów. Przytoczę jednak kilka nazwisk osób najbardziej zasłużonych dla muzycznego świata Łodzi, Polski i zagranicy. A są to: prof. Delfina Ambroziak, Izabela Kobus, prof. Anita Krochmalska, prof. Irena Wisełka-Cieślar, prof. Bogdan Dowlasz, prof. Sławomir Kaczorowski, prof. Bogusław Pikała, prof. Zbigniew Ignaczewski, prof. Tadeusz Błaszczyk, prof. Jacek Dulikowski, Marek Jaszczak, Teresa Krzyżanowska, Ilona Grzesiak, Jan Targowski, Grzegorz Michalski, Krzysztof Lipka.

Na koniec pozwolę sobie przeznaczyć nieco więcej miejsca na opis wydarzeń w roku 2006.
1 stycznia 2006 r. Rada Miasta Łodzi podjęła uchwałę o nadaniu PSM I st. w Łodzi imienia Aleksandra Tansmana.
Długoletnie pragnienia i dążenia, zwłaszcza starszych stażem nauczycieli i obecnego Dyrektora – Małgorzaty Biernackiej nareszcie się spełniły. Od tego momentu Szkoła, mając swojego Patrona nosi nazwę Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Aleksandra Tansmana w Łodzi. Uroczystość związana z tym niezwykle ważnym dla Jej historii wydarzeniem odbyła się 14 listopada 2006 r. w Muzeum Historii Miasta Łodzi i stanowiła równocześnie jeden z punktów programu Festiwalu i Konkursu Indywidualności im. Aleksandra Tansmana. Dyrekcja Szkoły zaprosiła na ten szczególny dzień córki kompozytora Marianne Tansman-Martinozzi i Mireille Tansman-Zanuttini. W koncercie wieńczącym uroczystość rozbrzmiewała muzyka Tansmana. Uczniowie Szkoły znakomicie zaprezentowali kilka dziecięcych miniatur na fortepian, skrzypce, gitarę i zespoły kameralne. Słuchaliśmy też Sonaty na dwoje skrzypiec, którą po raz pierwszy w Polsce wykonali już uznani artyści Krzysztof Jakowicz i jego syn Jakub. Uroczystość nadania imienia PSM I st. była niewątpliwie największym wydarzeniem w jej sześćdziesięcioletniej historii. Rok 2006 w przepiękny sposób otworzył nową kartę dziejów Szkoły.

Córki kompozytora odwiedziły ponownie PSM I st. im. A. Tansmana w 2008 r. Wzięły udział w odsłonięciu tablicy upamiętniającej Patrona Szkoły. I wówczas, podczas tej uroczystości rozbrzmiewały miniatury skomponowane przez Aleksandra Tansmana. A po koncercie rozmowom z Paniami Tansman nie było końca. Z pewnością polubiły Szkołę i zapewne jeszcze nie raz do niej zawitają.

Każdy jubileusz skłania do zastanowienia się nad minionym czasem. W sześćdziesięcioletniej historii PSM I st. im. A. Tansmana było wiele trudnych momentów. Nigdy jednak, pojawiające się co jakiś czas problemy, nie zaważyły na jej poziomie nauczania. Wręcz przeciwnie, jakby na przekór wszelkim przeszkodom, jej poziom nauczania z każdym rokiem jest coraz wyższy. Zwłaszcza w ostatnim dziesięcioleciu zauważa się olbrzymi postęp w rozwoju Szkoły. Niewątpliwie jest to zasługa bardzo dobrej Dyrekcji i wysoko wykwalifikowanej, a także ogromnie zaangażowanej w pracy z dziećmi kadry pedagogicznej. Ale i nie bez znaczenia jest atmosfera szkoły. W PSM I st. im. A. Tansmana jest ona miła, przyjacielska i życzliwa.

Życzymy więc, by w następnych latach Państwowa Szkoła I stopnia im. Aleksandra Tansmana mogła poszczycić się jeszcze większymi osiągnięciami pedagogicznymi, a także aby utrzymywała tę wspaniałą, i tak często wspominaną przez Jej absolwentów, atmosferę.